ارسال به

((این پرسش ، پرسش ساده ای است اما پاسخ آسانی برای آن وجود ندارد . در واقع چیزی به عنوان یک جمع انتزاعی وجود ندارد ، تنها انواع خاص و مشخصی از یک جمع وجود دارد ماننده امپراتور رم ، شهرهای قرون وسطایی ، یا دولت مدرن . گیدنز در نظریه ساخت یابی ویژگی های عام جمع های مختلف را با طرح این سوال در قالب دیگر ، مطرح می کند . به جای اینکه بپرسیم جمع چیست / گیدنز این پرسش را مطرح می کند : جمع ها چگونه وسیله ی کردار اجتماعی شکل گرفته و ساخته شده اند ؟ تغییر در طرح این پرسش ، به گیدنز امکان می دهد که از استعارات گمراه کننده ی ارگانیسم های زیستی و قیاس های تمثیلی یا چیز های مادی اجتناب کند . این گونه قیاس ها و استعارات به بسیاری از جمع گرایان ( نظیر دورکم ) امکان داد که این گونه اظهار نظر کنند که گروه های اجتماعی موجودیت هایی یگانه و یکتا هستند که دارای ویژگی های منحصر به خود هستند . اگر به ورای شکل گمراه کننده ی زبان نگاهی بیندازیم ، دفاع از چنین گزاره ای مشکل است . گروه های اجتماعی فاقد پیوند های شیمیایی است که ویژگی های فیزیکی چیزهای مادی را میسر می سازد )) ( استونز ، 1382 : ص 425 ).

(( آنچه تصورات « شیء – مانند » از جمع های مختلف را موجه و قابل قبول می سازد آن است که بسیاری از گروه ها ، در طول دوره های زمانی طولانی ، دو خصوصیت ویژه از خودشان نشان می دهند :

1-الگوهای پایدار وضعیتی و رابطه ای

2-خصوصیات ساختاری ویژه ( به طور مثال اصول اخلاقی ، نوع اقتدار ، ساختار طبقاتی ) .

هدف  گیدنز آن است که بدون پس رفت و فرو افتادن در ورطه ی استفاده از زبان اشیاء و چیزهای مادی ، این خصوصیات بادوام و ماندگار گروه ها را بر حسب کردارشناسی آنان تبیین و تشریح کند . وی برای انجام این مهم در دو زمینه کار خود را پیش می برد ، از طرفی به الگوهای عقلانی گروه می پردازد و از طرف دیگر جداگانه ویژگی های ساختی گروه را بررسی می کند )) ( استونز ، 1382 : ص 426 ).

(( ابتدا الگوهای عقلانی را بررسی می کنیم تصور غیر واقعی و خیالی که از جمع به عنوان یک شیء وجود دارد باعث می شود که شالوده و بنیان مادی و قابل مشاهده جمع ها ، یعنی اجرا و شیوه عمل بازیگران و عاملان درون جمع ، که همان بازیگرانی هستند که به لحاظ فیزیکی در یک محیط ماد ی خاص و در دوران مشخص زمانی قرار گرفته اند ، مورد توجه واقع نشده و نادیده گرفته شوند . اکنون این واقعیت که رفتار و تعامل انسانی به زمان و مکان نیاز دارد ممکن است موضوعی بوده که برای جغرافی دانان جالب تر و جذاب تر از نظریه پردازان اجتماعی باشد . اما گیدنز بین جغرافیا و نظریه اجتماعی پیوند جدیدی برقرار می سازد که منحصر به بروز دیدگاه جدیدی درباره ی جمع می شود)) (استونز : ص 427 ). (( انگاره ی اصلی گیدنز از زندگی جمعی با چنینی پنداشتی آغاز می شود : بازیگران صحنه ی اجتماع در طول زمان و مکان برنامه های همیشگی و آیین ها      ( اعمال باز تولید شده ) را بارها و بارها انجام می دهند تا آنجایی که این الگو خود به صورت ویژگی و خصوصیت بدیهی زندگی اجتماعی در می آید . جریان دوره ی زندگی اجتماعی در یک روستای کشتزاری – دهقانی نمونه ای ساده ، اما در عین حال نمونه مفیدی است . کارخای معمول و همیشگی خانواده هر روز با برخاستن افراد از خواب شروع می شود )) ( استونز ، 1382 : ص 427 ). (( در جریان کارهای دوری روزانه افراد از یکدیگر جدا شده و گرد هم جمع می شوند تا فعالیت های هر روزه خود را بر زمین ، در بازار ، در خانه همسایه و دیگر جاها انجام دهند تا آنکه با  تمام شدن روز اعضای خانواده برای صرف شام و رسیدگی به کار های خانه دوباره به دور هم جمع می شوند . بدین ترتیب الگوی عقلانی روستا به شکل الگوهای تکراری و همیشگی همگرایی و واگرایی در طول زمان و مکان ، یعنی در محیط های رفتاری که در طول روز در آن واقع می شوند ، شکل می گیرد . البته در عالم واقع این جریان های دوری اجتماعی ساده به واسطه روزهایی که بازار هفتگی بر پا می شود ، روزهای تعطیل ، تعطیلات فصلی و پیشامدهای غیر مترقبه مانند زلزله ، جنگ ، از شکل اصلی خود خارج شده و به صورت پیچیده تری به خود می گیرد . این پیچیدگی و بغرنجی در گروه های بزرگ و مدرن که از تکنولوژی استفاده می کنند و از این رو باعث گسترش روابط گروهی در گسترده ی وسیعی از زمان و مکان می گردد. افزایش پیدا می کند( استونز ، 1382: 427 ).

(( چنانچه گروه های اجتماعی از روابط باز تولید شده در طول زمان و مکان تشکیل یافته باشند ، آنگاه ویژگی های گروه های اجتماعی همگی در یک زمان واحد وجود نخواهد داشت . جامعه شناسان تجربی با این مسئله بدین گونه برخوردار کرده اند که آمار ها و دیگر داده های مربوط در طول زمان و مکان جمع آوری کرده اما آنان زا به گونه ای تحلیل می کنند که گویی نمامی مشاهدات در یک آن صورت گرفته و بدین ترتیب ویزگی ها و خصایص زندگی جمعی را استنتاج کرده و به وجود آن پی می برند . گیدنز در نظریه ی ساخت یابی خود کار مشابهی را انجام می دهند تا به ویژگی های ساختاری جمع ها پی ببیرند )) ( استونز ، 1382 :ص 428 ).

(( اصطلاح « سالختار » آنگونه که نوعاَ مورد استفاده قرار می گیرد و اینجا باعث گمراهی است گروه های اجتماعی به واسطه ی روال و رویه های باز تولید شده ساختار مند می شوند . برای این که موضوع را متوجه شوید اینکه یک رویه و روال چگونه ساختارمند می شود را در نظر بگیرید به طور مثال به این نمونه توجه کنید : شریک های تجاری مدرن مردانی را که از لیاقت و کاردانی کمی برخوردارند به زنان کاردان تر و با لیاقت تر ترجیح می دهند و آنها را استخدام می کنند . اصطلاح « ساختارمند » در اینجا به چه معنی است ؟ معنی آن رویه ی تبعیض آمیز استخدام و به کارگیری افراد است که به شکلی مزمن و به شدت باز تولید می شود . هزاران نفر از مدیران کارگزینی این رویه را ( به اشکال گوناگون ) هر ساله در شرکت های مختلف به طور پیوسته و مستمر ادامه می دهند . در نتیجه به نظر می رسد که این رویه ویژگی ثابت شرکت های تجاری به شمار می رود ، و به این معنی و مفهوم تداوم باز تولید شده همان معنی ضمنی صفات « ساختارمند » یا « ساختاری » در نظریه ساخت یابی است )) ( استونز ، 1382 : ص 428 ). (( حال ساخت بندی ( یا ساخت یابی ) روابط جنسیتی در شرکت های تجاری ، در سطح گسترده تر و کلان تر آن ، مورد توجه قرار دهید . در اینجا نه تنها با رویه ی استخدامی تبعیض آمیز روبرو می شویم بلکه رفتار تبعیض آمیز درباره دستمزد ، ترفیع مقام ، ارزیابی های کاری ، اخراج از محیط های مردانه و اشکال جدی ایذاء جنسی و نظایر آن را نیز مشاهده می کنیم. این رویه ها هرگزطور همزمان صورت نمی گیرد و بعضی از این رویه ها ممکن است در برخی شرکت ها بیشتر از بقیه انجام شود . اما زمانی که این رویه ها باز تولید شده در سطحی گسترده تر مورد توجه قرار گیرد ، اطاعت ساختارمند زنان از مردان به عنوان ویژگی بی چون و چرا یی شرکت های تجاری در نظر گرفته خواهد شد )) ( استونز ، 1382: ص 428).